Gravel a szosa

Kierownica szosowa, sztywne ramy i wąskie opony — rowery szosowe i ciągle powiększająca się oferta graveli na pewno mają wiele wspólnego. Jakie więc są różnice i czemu warto rozważyć dodanie gravela do swoich rowerów?

Omawiamy tutaj kwestie związane z konstrukcją, dzięki którym gravele są idealnie dopasowane do swojego przeznaczenia, od wyboru grupy osprzętu po prześwit na opony, geometrię i wykończenie.

Podczas gdy tradycyjne szosowe grupy osprzętu mogą się nadawać do jazdy gravelowej, do jazdy terenowej zwykle przydaje się więcej przełożeń. Idealna liczba przełożeń w gravelu to coś pomiędzy rowerem szosowym a górskim, z większą liczbą niskich biegów, aby nie tracić przyczepności na sypkich i nierównych nawierzchniach, przy jednoczesnym zachowaniu przełożeń na szybsze odcinki szosowe i zjazdy.

Pomijając kwestię potrzebnych przełożeń, panuje teraz moda na prostotę, więc jednotarczowa technologia stosowana w rowerach górskich została bardzo dobrze przyjęta. Dodajmy do tego zapotrzebowanie na wytrzymałe i szybkie hamowanie w terenie z szosowymi dźwigniami hamulcowymi i szybko okazuje się, że potrzebne jest coś zupełnie nowego.

I tu na scenę wchodzi Shimano GRX – pierwsza na świecie seria komponentów dostosowanych do jazdy gravelowej. Zapożyczając wiele cech z technologii MTB, firma Shimano wyprodukowała całą gamę rozwiązań odpowiadających na potrzeby rowerzysty gravelowego, włączając w to sztyce regulowane i elektroniczny system zmiany przełożeń Di2!

Przechodząc z osprzętu szosowego na GRX od razu zauważa się wyraźne różnice, takie jak szerszy zakres przełożeń zarówno w układach z jedną, jak i dwiema tarczami mechanizmu korbowego, bardziej ergonomiczne osłony dźwigni klamkomanetek oraz, przede wszystkim, dźwignie hamulców ze skuteczniejszą technologią Servo Wave.

Do wyboru jest pojedynczy napęd z tarczą mechanizmu korbowego 40T lub 42T, który można połączyć z kasetami do 11-42T lub napęd z dwiema tarczami (46/30T lub 48/31T) współpracujący z kasetą 11-34T.

Mechanizm Servo Wave w hamulcach hydraulicznych GRX z serii 800 błyskawicznie dociska klocki do tarczy hamulcowej, zapewniając większą moc i kontrolę szybciej niż typowe szosowe hamulce tarczowe. W połączeniu z tarczą hamulcową 160 mm pozwala na modulację hamowania lub szybsze nabieranie prędkości, gdy się rozochocisz.

Miejsce na oponę to cecha, która decyduje o tym, czy dana rama nadaje się do jazdy gravelowej. W niektórych ramach szosowych prześwit widelca jest wystarczający, aby zmieścić grubsze opony. Choć może to być dobry zamiennik, jeśli masz ograniczony budżet lub za małą przestrzeń na dodatkowy rower, należy rozważyć, jaką najszerszą oponę można zamontować.

Opony do kolarstwa przełajowego (zwykle 33c) będą odpowiednie dla niektórych rowerzystów w bardziej suchych i mniej wymagających technicznie warunkach, ale szersze opony zapewnią wygodną przewagę w trudniejszym terenie oraz większy komfort przy niższym ciśnieniu.

Należy także wziąć pod uwagę bieżnik opony. Jeśli chcesz jeździć w błocie, przyda się bardziej agresywny bieżnik, a jeśli zależy Ci na prędkości, wybierz gładszy bieżnik.

W wielu gravelach prześwit na oponę jest priorytetem ze względu na to, jaki wpływ wybór opon może mieć na jakość jazdy. Aby pomieścić szersze opony do 47 mm i większe, zmieniliśmy również koła, korzystając z doświadczeń kolarstwa górskiego – zwiększając szerokość obręczy do 21,6 mm, jak w zestawach kół Shimano GRX. Systemy bezdętkowe są preferowane ze względu na ich odporność na przebicie i możliwość stosowania niższego ciśnienia bez ryzyka przecięcia dętki.

Oprócz standardowych zestawów kół 700c, mniejsze średnice 650b są coraz bardziej popularne wśród kolarzy gravelowych. Ponieważ mają taki sam obwód, jak 27,5-calowe koła MTB, pozwalają na stosowanie jeszcze szerszych opon do rowerów górskich przeznaczonych do najbardziej wymagających technicznie przejazdów. W nowej serii komponentów GRX znajdziesz zestawy kół 700c i 650b.

Delikatne zmiany w geometrii ram rowerów do jazdy gravelowej lub terenowej w zaskakujący sposób wpływają na ich prowadzenie i wrażenie z jazdy. Te specjalnie zaprojektowane rowery mają mniejszy kąt główki ramy niż rowery szosowe. W połączeniu z dłuższym rozstawem osi, te cechy ramy zapewniają większą stabilność w bardziej wymagającym technicznie terenie i lepsze prowadzenie na luźnych nawierzchniach.

Geometria rowerów do jazdy gravelowej jest projektowana również z myślą o wygodzie, ponieważ dla wielu osób wyprawy terenowe wiążą się z długim czasem w siodle. Pomaga tu bardziej wyprostowana pozycja w porównaniu z agresywną pozycją na rowerach szosowych, co także daje rowerzyście większą kontrolę w trudnym terenie. Poza prześwitem na szerszą oponę jest to kolejna z głównych różnic między rowerami przełajowymi a gravelami: te pierwsze są przeznaczone do jazdy pełnym tempem przez maksymalnie kilka godzin, a te drugie do jazdy przez cały dzień, a nawet kilka dni.

W tym przypadku aerodynamika ma dużo mniejsze znaczenie, ponieważ trudny teren zwykle zmniejsza prędkość jazdy do wartości, przy której opór powietrza jest pomijalny. Wreszcie jest dobry pretekst, by nosić luźne szorty!

Oprócz głównych różnic w budowie ramy czy doborze grupy osprzętu, są też te delikatniejsze, które mogą mieć duży wpływ na to, jak przyjemna będzie jazda terenowa.

Wiadomo, że punkty kontaktu mają kluczowe znaczenie w dopasowaniu roweru: siodło, kierownica i pedały. Weź pod uwagę fakt, że pozycja podczas jazdy terenowej będzie mniej agresywna niż podczas nastawionej na aerodynamikę jazdy szosowej, więc punkty kontaktu będą inne. Być może będzie trzeba dobrać np. inne siodełko, aby zrównoważyć inną rotację bioder wynikającą z bardziej wyprostowanej postawy.

Rozszerzające się kierownice szosowe to popularny wybór do graveli. Mają szerzej rozstawione dolne chwyty niż standardowy baranek, aby zapewnić bardziej stabilną pozycję podczas technicznych zjazdów. Warto zauważyć, że dzięki temu robi się więcej miejsca na torbę na kierownicę, która może się przydać na kilkudniowej wyprawie. Kierownice PRO Discover oferują 12 lub 30-stopniowe rozchylenie.

Bez względu na to, czy zdecydujesz się na kierownicę rozchyloną, czy nie, warto by była nieco szersza w porównaniu do standardowej konfiguracji szosowej. Szerszy chwyt zapewnia lepszą stabilność i kontrolę, co jest ważniejsze niż korzyści aerodynamiczne wynikające z węższej kierownicy.

Moim zdaniem koniecznie należy zdecydować się na pedały terenowe i buty do jazdy gravelowej, co potwierdzi każdy, kto kiedykolwiek zniszczył szosowe bloki na wymagającej przeszkodzie lub przedzierając się przez bagno! Buty te mają zagłębione metalowe bloki, dzięki czemu chodzenie jest dużo łatwiejsze, a dwustronne pedały SPD pomogą szybciej się wpiąć, zwłaszcza w błocie czy na kamieniach!

Wielbiciele trudnych, kamienistych ścieżek, bliższych jeździe górskiej w gravelowym spektrum, powinni rozważyć sztycę regulowaną. Dzięki niej można swobodniej poruszać się w stromym i trudnym technicznie terenie, a siodełko nie przeszkadza. Sztycą regulowaną można sterować za pomocą specjalnych manetek, takich jak lewa manetka STI GRX (ST-RX810-LA) lub manetka PRO do kierownicy szosowej.

Zatem pomimo oczywistych podobieństw jest mnóstwo różnic nie tylko między rowerami szosowymi a gravelami, ale także między poszczególnymi typami graveli. Od długodystansowych wypraw w trudnych warunkach po wyścigi terenowe — każdy model jest dopasowany do terenu i odpowiedniego zastosowania. Pewne jest to, że gravele wiele zawdzięczają rowerom górskim, a wybór specjalistycznego roweru gravelowego zamiast szosowego lub przełajowego może mieć ogromne znaczenie, jeśli chcesz maksymalnie wykorzystać możliwości jazdy poza utartymi szlakami.