De Waddeneilanden hoppen. Met de fiets van Texel naar Schiermonnikoog, of omgekeerd. Velen hebben het op hun verlanglijstje staan om ooit nog eens te doen. Wie de moeite neemt om er daarwerkelijk naar te kijken, botst al snel tegen een hoop praktische problemen aan. Die problemen hebben natuurlijk te maken met de Waddenzee, die met iedere eb grotendeels droog komt te liggen. Waddenhoppen lijkt dan ook lastig, maar onmogelijk is het zeker niet. Deze zomer stapten Shimano ambassadeurs Douwe Doorduin en Erwin Sikkens met hun volgeladen gravelbikes op de boot om te bewijzen dat het kan. Hun ervaringen en beste tips en tricks verzamelden ze speciaal zodat jij als lezer ook zelf het Waddenhopavontuur aan kan gaan.
Den Helder - Texel
Na een korte rit van het treinstation van Den Helder naar de veerhaven, begint ons avontuur met de meest eenvoudige overtocht. De korte reis naar Texel is met de veerboot van Rederij Teso ieder uur tot half uur te maken. Met een vooraf gekocht e-ticket stap je zonder reservering op de boot die je het beste past. We kiezen zelf voor de boot van twaalf uur, zodat we de hele middag hebben om de pak 'm beet vierendertig kilometer over Texel te fietsen. Dat kan natuurlijk een stuk sneller, maar we kiezen expres voor de rust en enkele avontuurlijke paden, waaronder de lokale mountainbikeroute.
We volgen de duinenrijke westkust van Texel omhoog richting het noorden. Onderweg komen we onder andere langs een kwelderlandschap met de naam Slufter, voordat we nabij de vuurtoren op het noordelijkste punt van Texel op de voet- en fietsveer naar Vlieland stappen. Vanaf hier begint het avontuur gevoelsmatig pas echt.
Texel - Vlieland
De overtocht naar Vlieland maak je het makkelijkst met Waddenveer De Vriendschap. Naast dagtochtretourtjes biedt dit scheepje vanaf hun steiger op Texel ook enkele reizen aan naar Vlieland. Fietsen kunnen naar Vlieland enkel mee op de laatste boot van de dag. In de andere richting geldt hetzelfde voor de eerste boot van de dag. Alle andere boten van de dag zitten namelijk al vol met wandelaars of mensen die een retourtje hebben. We pakken tijdens onze reis dan ook de boot van kwart over vijf in de middag die ons naar de Vliehors brengt, een uniek Nederlands natuurgebied en doordeweeks schietterrein voor de luchtmacht. De enorme zandplaat aan de westkant van Vlieland wordt ook wel de ‘Sahara van het noorden’ genoemd en kent geen haven. De Vriendschap meert dan ook aan aan de rand van de zandplaat. Daar staat een speciaal omgebouwde passagierstruck ‘De Vliehors Expres’ te wachten om je richting het Posthuys op het bewoonde deel van Vlieland te brengen.
Omdat we het liefst zoveel mogelijk willen fietsen zet onze chauffeur ons na een tocht van zo’n twee kilometer onfietsbaar zuigend zand af op het perfecte harde strand aan de Noordzeekust van het eiland. Vanaf het strand fietsen we oostwaarts het eiland verder op en slingeren niet veel later via perfect te fietsen schelpenpaadjes in de duinen richting natuurkampeerterrein Lange Paal. Hier kun je met je groene boekje ook in het hoogseizoen zonder reservering terecht op het trekkersveld. Voor een luxere overnachting kun je natuurlijk ook terecht in een van de hotels of B&B’s die het eiland rijk is. In de morgen fietsen we met een leuke omweg via onder andere de vuurtoren op de Vuurboetsduin, naar het meest oostelijke punt van Vlieland. We fietsen en wandelen er nog een stuk over het strand richting de jachthaven. Vanuit deze haven zullen we uiteindelijk de Waddentaxi richting Terschelling nemen. Omdat de jachthaven een andere is dan de reguliere veerhaven van Vlieland zorgen we dat we op tijd in de haven aanwezig zijn. Gelukkig spotten we de Waddentaxi die ons rechtstreeks naar Terschelling zal brengen snel genoeg en doden de overgebleven tijd op een terras in de haven.
Vlieland - Terschelling
Tussen Vlieland en Terschelling kun je het hele jaar door relatief eenvoudig Waddenhoppen. Hoewel de bekende grote rederijen doorgaans enkel tussen eilanden en het vasteland varen, vaart Rederij Doeksen ook rechtstreeks tussen deze twee eilanden. Vieland en Terschelling delen namelijk de vaargeul naar het vasteland en hun havens liggen ook nog eens relatief dicht bij elkaar. Hoewel de overtocht bijna het hele jaar door te maken is, moet je wel goed plannen welke overtocht je precies wanneer moet hebben. Er vaart namelijk zowel een Waddentaxi, genaamd De Zeehond, als een sneldient van de rederij tussen de beide eilanden. Omdat de Waddentaxi tweemaal daags vaart om scholieren tussen de beide eilanden te vervoeren, vaart deze niet of minder tijdens bijvoorbeeld de zomervakantie. Ook in andere vakantieperiodes moet je goed in de dienstregeling kijken of de Waddentaxi wel vaart. Wees gerust, ook normale passanten kunnen met hun fiets gebruik maken van deze snelle verbinding, hoewel er op De Zeehond maximaal twaalf personen passen. Een beetje op tijd boeken kan dus geen kwaad.
Tijdens de zomermaanden kun je ook Waddenhoppen met de sneldienst van Rederij Doeksen. Het grotere schip dat normaliter tussen Harlingen en de eilanden vaart, vaart in die periode ook rechtstreeks tussen de beide eilanden. Afhankelijk van welke boot je boekt, kan het zijn dat je in de gewone, of juist in de jachthaven van Vlieland op moet stappen. Het klinkt misschien wat ingewikkeld, maar op de dienstregelingpagina van Rederij Doeksen wijst zich alles vanzelf en kun je rechtstreeks boeken.
Nadat wij bij de speciale aanlegstijger van West-Terschelling aankomen met Waddentaxi De Zeehond, kiezen we ervoor koers te zetten richting natuurkampeerterrein Hoorn midden op het eiland. Op de camping kunnen we wederom zonder reservering terecht op het trekkersveld waar verder niemand anders staat. Met slechts twee overtochten per dag namen we de middagboot naar Terschelling, waardoor het inmiddels tegen etenstijd loopt. We eten wat in een strandtent en fietsen vervolgens oostwaarts de natuur in richting het Drenkelingenhuisje. Het iconische houten gebouw op palen staat in een dark sky park en is bij heldere hemel de perfecte plek om sterren te kijken.
Wij hebben minder geluk met de sterren, maar des te meer met het perfecte strand en een stevige wind in de rug op weg terug naar de tent. De volgende dag tackelen we het westelijke deel van Terschelling dat we nog niet zagen en fietsen voornamelijk slingerend door de duinen. We pakken nog wat highlights van het eiland mee zoals de Bessenschuur, het groene (wad)strand en de Seinpaalduin met uitzichten over de Waddenzee en het dorp West-Terschelling. Na een lunch onderaan vuurtoren de Brandaris melden we ons in de zeilhaven, voor een bijzondere overtocht naar Ameland.
Terschelling - Ameland
Vanaf Texel kun je tot en met Terschelling relatief eenvoudig Waddenhoppen. Wie vanaf hier rechtstreeks naar Ameland wil doorreizen, loopt tegen beperkingen aan. Het is vanaf hier en verder even puzzelen, maar met de juiste puzzelstukjes kom je een heel eind. Reken erop dat tussen Terschelling en Ameland slechts beperkte vaardata beschikbaar zijn, allen in de zomerperiode. Er zijn drie verschillende overtochtopties. Robbentocht M.S. Zeehond en Robbenboot M.S. Ameland zijn beiden rondvaartboten die zich hoofdzakelijk richten op rondvaarten op de Waddenzee. Het Waddenhoppen is een extra dienst en de M.S. Zeehond vaart zodoende in 2024 slechts drie keer heen en weer tussen de beide eilanden. Deze dagtocht zit vaak vol met bewoners van Ameland en een handjevol Waddenhoppers met hun fietsen. Voor het boeken van een enkele reis kun je contact opnemen, iets dat je het beste op tijd kan doen. De collega’s van de M.S. Ameland hebben helaas een onzekere toekomst en de boot lijkt anno 2024 zelfs te koop te staan. Wat dit voor de komende jaren betekent is op moment van schrijven nog onduidelijk.
Gelukkig is er een avontuurlijker alternatief enkele malen vaker beschikbaar tussen Terschelling en Ameland waar we zelf gebruik van maken. In de zeilhaven van West-Terschelling stappen we aan boord van de Willem Jacob, een van de twee historische zeilklippers die varen onder de vlag van de Eilandhopper. Tijdens de meivakantie en in de maanden juli en augustus varen de twee zeilschepen met verschillende vaarschema’s heen en weer tussen alle Waddeneilanden. De overtocht van Terschelling naar Ameland wordt in 2024 tien keer gemaakt, waarvan eenmaal in de meivakantie. Het exacte vaarschema is vaak in de winter bekend voor het seizoen erop, waarna je rechtstreeks en met fiets en al op de website kan boeken. Een enkele reis, meerdere overtochten, of zelfs een hele waddenhopweek. Afhankelijk van de overtocht en het tij en natuurlijk de wind kan je overtocht langer of korter duren. Er zijn zelfs overtochten waarbij een overnachting is inbegrepen en ook droogvallen op het wad is soms een optie. Daarover later meer.
Onze overtocht met de Willem Jacob duurt op papier zo’n zeven uur, maar met een gunstige wind vliegen we binnen vijf uur geruisloos over het water richting Ameland. Aan boord mogen we helpen bij allerhande klusjes zoals het hijsen van de zeilen, maar niets is verplicht. We staan zelfs even aan het roer en komen tussendoor helemaal tot rust. Vijf uur klinkt lang, maar onze tijd op het schip is geweldig en de uren vliegen voorbij. Hoewel de kosten voor een zeilovertocht hoger zijn dan andere boten, is het ook de schijn die bedriegt. Voor het geld krijgen we niet enkel een overtocht, maar bovenal een prachtige ervaring inclusief diner.
Wanneer we in de avond aankomen op Ameland zoeken we gelijk onze geboekte glampingtent op bij Little Canvas Escape, waar we twee nachten zullen blijven. Het dagje Ameland ertussenin gebruiken we om fietsend het eiland te bezoeken. Via dijkweggetjes en natuurlijk ook veel gravelpaden fietsen we langs hoogtepunten als de iconische Amelandse vuurtoren en uitkijkduin Oerd Blinkert. Ameland is net als Terschelling een groot eiland, maar desalniettemin komen we met onze gemaximaliseerde fietstocht tot net geen zestig kilometer. Het zegt veel over het karakter van Waddenhoppen. Het is echt een bikepacking voor hen die, afhankelijk van de planning, op zoek zijn naar relaxte dagen op de fiets.
Ameland - Schiermonnikoog
De laatste overtocht van het Waddenhoppen is meteen ook de meest lastige om rechtstreeks te maken. De route tussen de beide eilanden kent op drie plekken een wantij, een plek waar sprake is van een ondiepe vaargeul die bij eb door veel schepen onbevaarbaar is. Het maakt de overtocht voor schippers complex, maar niet onmogelijk. Hoewel je op deze route twee opties hebt de overtocht te maken, blijft er in de praktijk maar eentje over. Net als tussen Terschelling en Ameland hebben we het over de Robbenboot M.S. Ameland die in 2024 niet lijkt te varen en de historische zeilschepen van de Eilandhopper. De overtocht van Ameland naar Schiermonnikoog staat in 2024 slechts zeven keer op de planning, waarvan eenmaal in de meivakantie.
Om ons rechtstreekse Waddenhopavontuur compleet te maken stappen we voor de tweede maal aan boord van de Willem Jacob die net als wij een dagje op Ameland bleef. De overtocht naar Schiermonnikoog zal met zo’n twaalf uur een stuk langer duren dan die vanaf Terschelling. In twaalf uur tijd kun je met een vliegtuig naar Tokyo of Rio de Janeiro vliegen. In veel minder tijd pak je vanaf Ameland de boot naar Holwerd, fiets je over de dijk naar Lauwersoog, om vervolgens daar de boot naar Schiermonnikoog te pakken. Desalniettemin kijken we enorm uit naar onze overtocht. Er gaat immers niets boven het rechtstreeks Waddenhoppen en we krijgen er een wederom unieke ervaring voor terug. Extra uniek, want de afstand tot de haven van Schiermonnikoog in combinatie met het wantij, de windstille omstandigheden en natuurlijk het getijde van hoog en laag water, maken dat we onderweg zullen droogvallen op het wad. Na een paar uur varen stranden we zodoende nabij de meest oostelijke staart van Ameland en wandelen na een lunch over het drooggevallen wad naar het meest oostelijke punt van het eiland. Even zijn we weer terug op Ameland dat we kort ervoor verlieten, maar dan op een plek waar we met de fiets niet goed konden komen.
In de avond komen we aan bij de pier van Schiermonnikoog. We hadden gerekend op een nachtje kamperen op het eiland, maar met instemming van schipper Tjerk slapen we op de zeilboot die die nacht voor anker gaat voor de kust van Schiermonnikoog. Wederom een geweldige ervaring. Na een ontbijt op het schip worden we afgezet op Schiermonnikoog, het laatste van de vijf eilanden. Het is pittoresk en klein, althans, het deel waar je een beetje fatsoenlijk kan komen. Zodoende hebben we slechts een halve dag nodig om het hele eiland te verkennen, van de grote Wassermannbunker op een hoge duin, tot z’n twee vuurtorens en natuurlijk het dorp Schiermonnikoog zelf. We besluiten onze reis gevoelsmatig op het brede strand aan het einde van een lange grasweg dat richting het oosten van het eiland voert. Zoals zo vaak deze week, alleen op de wereld.
De overtocht naar het vasteland maken we met de reguliere veerboot van Rederij Wagenborg. Online boek je een retour met je fiets en via de klantenservice kun je de helft van je geld terugkrijgen voor het niet genoten deel van de reis. In Lauwersoog zetten we voor het eerst sinds Den Helder weer voet aan vaste wal. Omdat er vanaf Lauwersoog geen treinen rijden fietsen we gezamenlijk richting Groningen, de laatste officieuze etappe van ons meer dan geslaagde Waddenhopavontuur.
Andere opties en overwegingen
Het Waddenhopavontuur dat we beleefden is in onze ogen de meest ultieme versie van Waddenhoppen. Ondanks de puzzel deden we het rechtstreeks en met voldoende afwisseling. Wie net als ons rechtstreeks alle Waddeneilanden wil hoppen zal z’n reis in de meivakantie of zomermaanden juli of augustus moeten plannen en rekening moeten houden met maximaal zo’n zeven overtochten tussen Ameland en Schiermonnikoog. Er zijn natuurlijk ook andere manieren om te Waddenhoppen. Hieronder enkele opties om te overwegen.
Waddenhoppen via de vaste wal
Wanneer een overtocht lastig of zelfs onmogelijk is qua data, kun je natuurlijk het hele jaar door terug via de vaste wal. Tussen de havens van Den Helder, Harlingen, Holwerd en Lauwersoog kun je fietsen over de dijk van de ene naar de andere haven. Je kijkt dan soms wel naar obstakels als de werkzaamheden op de afsluitdijk en bovenal vele kilometers aan winderige dijken. Of dit altijd sneller is valt te betwijfelen, want ook de reguliere vaart gaat maar enkele malen per dag naar sommige eilanden. Goed plannen is dus altijd handig.
Waddenhoppen light
Zoals je al las zijn de eerste drie eilanden, Texel, Vlieland en Terschelling, vrij eenvoudig te hoppen. Je kan van mei tot en met september met relatief gemak deze drie eilanden aan elkaar rijgen en je avontuur eindigen in de haven van Harlingen. Een stuk sneller en goedkoper dan het volledige Waddenhopavontuur.
Een weekje zeilen
Heb je alle tijd van de wereld en wil je bovenal lekker genieten? Eilandhoppers Willem Jacob en Minerva varen een aantal keer in de zomer en meivakantie weektochten langs alle Waddeneilanden. Tijdens onze overtocht genoot een gezin aan boord van zo’n tocht, waardoor we hen op onze twee losse overtochten tegenkwamen. Het kost wat meer tijd en geld, maar de ervaring is natuurlijk uniek.
Waddenhoppen van oost naar west
Gevoelsmatig hopten we met de TVTAS mee van Texel naar Schiermonnikoog, maar andersom is ook mogelijk. Het kan zelfs handig zijn vanwege bijvoorbeeld je planning. Je zal met dezelfde maatschappijen en boten als hierboven te maken krijgen en per maatschappij moeten kijken wanneer er gevaren wordt en op welke tijden je fiets mee mag.
Privéhoppen
Particulier zijn er mogelijkheden die met de volledige fietsvriendengroep wellicht betaalbaar zijn. Zo zijn er veel meer zeilschepen als de Willem Jacob die stuk voor stuk verhuurd worden aan particuliere groepen. Ook zullen er mogelijkheden zijn op het gebied van de verhuur van motorboten, maar reken dat ook deze enkel in havens mogen aanmeren. Het enige voordeel van deze optie lijkt dan ook dat je je eigen planning kan aanhouden en ook buiten het seizoen kan Waddenhoppen.
Ten slotte
Bedenk dat je Waddenhopplanning op losse schroeven kan komen te staan door het weer. Bij stormachtige omstandigheden kan het zijn dat vooral kleinere boten zoals Waddenveer De Vriendschap of de Waddentaxi Zeehond niet of pas later varen. Een strakke planning kan daardoor in de soep lopen. Iets om rekening mee te houden bij het maken van je planning, en het kiezen van je materiaal; je wil natuurlijk niet dat jouw avontuur in het water valt omdat je ergens strand met een gebroken zadelpen of platte band. Check dus voor vertrek je fiets en zorg dat je in staat bent om kleine fixes zelf uit te voeren. Dat is altijd belangrijk, maar nu al helemaal. Twijfel je? Ga dan even langs bij een Shimano Service Center.
Begin met de lastigste overtochten
De gouden tip aan het einde is om te beginnen met het boeken van de overtochten die het meest lastig of beperkt beschikbaar zijn. Zo zijn wij begonnen met het boeken van de zeiltochten tussen Terschelling, Ameland en Schiermonnikoog. Op deze manier waren we er zeker van dat alle overtochten goed op elkaar aansloten.
Ben je na het lezen van deze Waddenhopgids klaar om zelf te gaan? Bekijk het volledige avontuur van dag tot dag in de Komoot collectie:
Deel dit artikel
